Ślad węglowy w przedsiębiorstwie produkcyjnym
Ślad węglowy w przedsiębiorstwie produkcyjnym
Współczesne przedsiębiorstwa produkcyjne mierzą się z rosnącą presją rynkową, której źródłem nie są wyłącznie ceny, jakość czy terminowość dostaw. Coraz częściej o pozycji w globalnym łańcuchu wartości decydują dane dotyczące śladu węglowego. To one stają się walutą zaufania pomiędzy producentem a odbiorcą i wyznaczają standardy współpracy z największymi markami świata. Jak jednak sprawić, aby liczby te były wiarygodnym narzędziem biznesowym, a nie jedynie formalnością w raportach?
Struktura obliczeń śladu węglowego
Każde przedsiębiorstwo, które podchodzi do obliczania swojego śladu węglowego, działa w ramach międzynarodowo uznanych standardów. Najczęściej jest to GHG Protocol, który porządkuje emisje w trzech zakresach:
- Zakres 1 obejmuje emisje bezpośrednie, czyli np. spalanie paliw w kotłach, piece technologiczne czy zużycie paliwa we flotach firmowych.
- Zakres 2 dotyczy emisji pośrednich związanych z zakupem energii elektrycznej lub ciepła wykorzystywanego w procesach produkcyjnych.
- Zakres 3 to najszersze ujęcie, obejmujące całość łańcucha wartości: od wytworzenia i transportu surowców, przez działalność dostawców, aż po dystrybucję gotowych produktów i codzienną mobilność pracowników.
Dane z zakresu 1 i 2 są zwykle łatwiej dostępne i stanowią pierwszy krok do zrozumienia struktury emisji. W praktyce jednak dopiero zakres 3 pozwala uchwycić pełną skalę biznesowych uwarunkowań śladu węglowego, obejmując zdecydowaną większość całkowitych emisji przedsiębiorstw produkcyjnych. Od czego więc zacząć?
Granice organizacyjne i operacyjne
Podstawą każdego procesu kalkulacji śladu węglowego jest określenie ram, w których prowadzone będą obliczenia. To właśnie na tym etapie przedsiębiorstwo decyduje, które części swojej działalności zostaną objęte analizą oraz jakie źródła emisji należy uwzględnić. W tym celu konieczne jest wyznaczenie granic organizacyjnych i operacyjnych, które precyzują zakres analizy.
Granice organizacyjne wyznacza się na podstawie kontroli operacyjnej i obejmują wszystkie zakłady, filie czy oddziały, nad którymi firma sprawuje faktyczne zarządzanie. Granice operacyjne natomiast oznaczają wybór konkretnych źródeł emisji, takich jak zużycie paliw, procesy technologiczne, transport surowców czy dystrybucja gotowych wyrobów. Dopiero po ich ustaleniu możliwe jest przejście do gromadzenia danych i doboru odpowiednich wskaźników, co w praktyce okazuje się jednym z najbardziej wymagających etapów całego procesu.
Dane i wskaźniki – wyzwanie praktyczne
Największą trudnością w projektach kalkulacyjnych jest nie sam schemat, lecz dostęp do wiarygodnych danych. W wielu obszarach przedsiębiorstwa brakuje kompletnych rejestrów i konieczne jest stosowanie danych szacunkowych opartych o wiarygodne wskaźniki emisji. Wybór tych wskaźników ma bezpośredni wpływ na wiarygodność wyniku, dlatego powinien być prowadzony zgodnie z metodologią i w oparciu o porównywalne źródła.
Analizy prowadzone w przedsiębiorstwach produkcyjnych pokazują, że emisje związane z zakupem surowców i materiałów potrafią stanowić ponad połowę całkowitego śladu węglowego, podczas gdy emisje własne z zakresu 1 i 2 często ograniczają się do kilku procent całości.
Zastosowanie wyników w strategii biznesowej
Rzetelnie policzony ślad węglowy staje się źródłem wiedzy o procesach operacyjnych i kosztowych. Umożliwia identyfikację najbardziej emisyjnych etapów produkcji czy transportu, a tym samym wskazuje obszary o największym potencjale do optymalizacji. W efekcie firma nie tylko przygotowuje raport dla partnerów i inwestorów, ale zyskuje narzędzie planistyczne, które można wykorzystać w:
- negocjacjach z kontrahentami,
- ocenie opłacalności inwestycji,
- planowaniu modernizacji technologicznych,
- budowaniu przewagi kosztowej i wizerunkowej.
Od kalkulacji do zarządzania ryzykiem
Włączenie obliczeń śladu węglowego do systemu zarządzania oznacza większą odporność biznesu na zmiany rynkowe. Transparentne dane liczbowe zwiększają szanse utrzymania kontraktów z globalnymi klientami, ułatwiają pozyskanie finansowania i pomagają lepiej zarządzać ryzykiem związanym z kosztami energii, transportu czy zakupów materiałowych.
Co więcej, regularne raportowanie wyników pozwala na bieżąco monitorować zmiany i korygować strategie, zanim potencjalne ryzyka przerodzą się w realne straty. W efekcie kalkulacja śladu węglowego staje się nie jednorazowym ćwiczeniem, lecz trwałym elementem systemu zarządzania, wspierającym stabilność i długofalową konkurencyjność przedsiębiorstwa.
W naszych pozostałych wpisach przeczytasz o:
